Ringnun

Ringnun ei khualzinna (Journey into Life LINK hih CLICK inla ki thuziak en sa roh) lamtluanga ringnun itep thiama nintina ringna lekhabua ei nunchan/nunzia riziakmai hi ilom a om taktak. Raifana lomin femai ei ti!

Monday, July 7, 2014

Pol/Lom Iring

Ef 4: 11-16
I-ONGNA:
1) Ei nam hin pol/lom hi a poimona ei riat infela. Ei thuvar heiah ei riat theia. Ei thuvarin Khua \ong chu nelipil nekan khom a rik ual alei tia. Dong roi voitiang khua roi changtiang a ti saa. Khan khuanu khuapa rang chu saili angkan rinem dom roh khom a ti saa. Hi thuvar hei hi iamtu ei nit maa lei iom tak khom an nit theia. Koindang thu isirno khomse Koindang a tina khom a nit saa. Pol lom hin mimalin mel, \ong ei inei angkan mel aneia, \ong khom aneia. Pol/lom mel asiat theia, a \ong a lutin a tlom theia. Koindang chu pol/lom a nita. Ramuala pol/lom ilian tir tir ipung tir tir iomsun ei ti theia. Hi pol/lom iamtu hei nitna hi ei irngaitua inthar nuam a nita 2) Pol/lom hin thiltum ai nei nget ngai a nita. Hi thu hi ringaituang eita. 3) Pol/lom hin sinthotu itam anei ngaia, ruaitu ual khom ei om ngaia. Hi sintho inrualna hi ringaituang eita. 4) Pol/lom isiamtu an ring tu chu mipui hei ei nita. Hi thu khom ringaituang eita.
Efesi Dingmun:
Efesi lekhathon a hin Tirton Paula lekhathon dang hei angka thupui itlur b$k om ual maka. Pathian thiltum roinpui, koindang imanga inpuangsuak a chu iamtu tin riat rangin Tirton Paula hin a suisuaka. Pathian thiltum roinpui chu ei imu a nita. Iamtu hei chu Pathianin koindanga \hatvurna rikip idong ranga a ne inkung thu an puanga. Iamna khatka neia pumka om ei nit thu an puanga. Thiltum khatka Krista unlianna rizul tu hei ei nit iti khom an puanga.
Richang ei ringatna rithokin pol/lom ei nitnaa ei rienfiana rang thu ringaitua tlang eila.
EI BUL EI RITHA (4: 11-14) : Amasan ei sinthona/thuneina hi pol/lom ei nitnaa ringat a nit thu ringaituang eila.
Tirton Paulan koindang thu a hang isira, itamka niman eila pumka ei nit a tia. Sinthotu ei tama thiltum khatka nei ei nit a tia. Sin ei thona a hin ruaitu ual khom ei om ngaia. Ei thuneina chu pol/lom thuneina a nita. Thuthlung thar mun dang khomah koindang inpumna thu ei mua. Ei Puma Jisua Kristan “…Rineng chunga hin ninlaia mi inika nin itika ninaah nin inrualin chu ki Pa rivana min nangni sin pek a ti. Mi inika mo, ithumka mo, ker minga an ribumna kipah an laiah ki om ngai sikin” ai ti a nit(Mat 18: 19-20).   Ei ritha chu ei inrualnaah/inpumnaah arngat. Ei sintheina thuneina chu pol/lom iring ei nit sika a nit. Tirton Paula hin koindang rizung ei kai dan a isir infel a nit.
Sap thuvarin “Thuneina hi a nim thei” (Power Corrupts) a tia. Koindangah rizung kai iloin chu Pathian rama ei sinthona hi a inim thei a nit. Rammual mun rizat ei tlirin Pol/lom iding intamna buaina a nit iti ei mu theia.. Ite kersamnoa  kitri a omnon khom ki thuneina a nim theia. Ei ram ruaitu ei nit ual dorah ridin ual eita, ei riat rangtum riang eita, tute a kil a kapa mi rimai nomina. Thuthlung Luiah reng ripak itam takah ei mua. Reng Joash a neh reng Asa (1 Kngs 15-9-24) khan an phut in\hata an imong insual a nit. Reng Joash (2Chr 24: 1-2) a kha a puithiam Jehoiada damsungin PUMAPA nuamlam a sina, a thi nungin chu lam noah a lona ai chim a nit.
Khasikin ruaitu neh mipui hein malam ei pan a hin ei rienfia neh ei risinsiam risak mai a nang. Khopui nitna hin khua chin nekan  ham\hatbikna itam takah a nei ngaia. Jerusalem ham\hatbikna Nehemia riziakah ei mua. Koindang ei lian ei pung ual mai ahin rienfia mai a nang.
RIRIATTHIAMNA NEH RIRIATRIPONA (4: 15): Iamtu tin thiltum khatka a nita. Ritoknona lian, risel fut fut a om thei khan thiltum khatka neia isin ngit a poimo tak tak.
Ei irnai ual munka ei isinpui mai hei neh ririatthiamna nei a poimoa, khanon chu ri-er neh ridemin sinthona malam ai pan ngai ino a nit.  Zac Poonen an True Christian fellowship is forged and sharpened on the anvil of healthy, loving disagreements.” a lei tia (Iamtu ripolkhom idik tak chu rithiang neh lungrithlung takka ritoknona hemlung/nuaidap a isiam neh inngai a nit ngai). Thiltum khatka nei ei nita, ei ritoknona tam khomse munkan ei sin itlangmai rang a nit. Mahatma Gandhi neh Nehru a hei kha ritokino tak an lei nit, khan munkan an isin itlang a lei nit.. India zalenna mu zoin Iron man of India neh Nehru khom kha ritokino tak an nit, khan munkan an sin itlang thei. Risel futfut khomse thiltum khatka inei an nuamlam neh zia danglam khomse iti an riatthiama rinarsa mak. Hih Tirton Paulan koindang sungah a \ul a tia, Efesi neh Korinth a hin a thupui a nita. Ei irti futfut hei \hatna ranga a nitin ringai eita. Riatthiamna ei ir ng>n a nit.
Sungkua sunga hin ririatripona  a poimoa. Koindang sinthona a ei rizomna khomah ei Assembly a nit itia uksak hi ei risam. Hi hih Pol/lom ilian \anginrual theinona neh chimna a nit ngai. Sorkar neh sorkar, thuneitu neh thuneitu, sinthotu neh sinthotu hei riria mai a \ul. Koindang sungah nunai neh vanglai hei ei uksak ual viat \ul ata. Ei ri-ong ual a mi laia imang tlak ini rangin ei risiam a \ul. Milaia imang tlak, koindanga rimang thei, khotlanga rimang thei ei irsam taktak a nit. Ei risei nuam ual a nanga. Thi asip \ianah ite lut thei khai ngai maka. Risei rang ei nei intama, iamtu ripolkhom ei nita, ei rimang ual, min anne mang ual mai ai nang a nit..
NINGBEINA CHIMNA/KI NINGBEINA POL CHIMNA (4: 16):
Sinithomai chu mafonna neh puithlingna lampui a nita. Ei det nungin isinmai a nang. Risiam ual main idingin det ualmai eita. Keima ki poimoa kisin nget a nang ei ti rang a nit.
Ei pol/lom nitna a liana, ei deta, lo ei thluka a nitin ningbei riamna a om theia. Rithaboina, Oltungna chu chimna a nit. Khasikin lo ei tluk khomin ei sinmai ei ripek mai rang a nit.
Khopuia om chu a hoia. Mi itamtakan \ha kiti lam tak, tuten nerkokno rise itin ringnun ei mang ngaia. Hih khopui inimna khom a nit ngai. Pol/lom munka omhei/sinhei rirethiam, munka sinithohei ririatripona nei in\ha, an ritha-a sinithon ruala, malam anpan rang lama pan hi koindang nitna neh thiltum chu a nit.
Ri er suai iom thei a nita, lom ilian ^b^i thei, sum neh puan isin inzen nithei mak. Sintum chit pol/lom hual sungah a oma a lian rei a chin rei omak. Nintin ei sintum ei len a nang.


Sunday, July 6, 2014

Ei Ramah Krista Inlal Riseh!

Mat 20: 20-28; 2 Kor 4: 5; 1 Pet 2: 9-10
 I-ONGNA:
Achintak, anungkhontak, isom inia Pathian sinrikhel hei inpuangsuak rangin Pathianin a ne i saninzok a nita. Tirton Paulan Efesi 2: 10 akhan Pathian kut suakhei ei nit. Krista Jisuaah khan sin i\ha tho ranga a ne isiam a nit, kha sin i\ha khah ei tho ranga a lei inrifuk pial tak a nit” a lei tia.
Ei thupui hi “Ei ramah Krista Inlal Rise” iti a nita. Kristian ram-nam ei nita ei rirelna hi Sanong hei neh ai danglam a nita. Inlalna iti khom hi Kristian ipom danin chu ai danglam a nita. Krista inlalna thu ei ngaitua zoron chu Thurchi\ha bua nu khatka ngenna hi lungrila a lang ngaia. Mat 20: 25 a hin Johana neh Jakoba nu hin a nai hei rangin Jisua ziangah reng \hungmun changtiang neh voi tianga i\hung theina a ngena. Krista inlalna ramah dongtum ei tung a hin Krista ranga ei ripekna/sinthona hi ei ngaitua ai \<l a nit.
“Jentelhei chunga roireltua an iphunhei chu an chungah an inlal tak tak ngaia, an ruaitu hei khom an chungah richam an nei tak tak ngai”. Khannise Krista Inlalna ram chu sin thopek risakna a nita (Mat 20: 25; Mk 10: 42; Lk 22: 25). Atun rineng chunga Krista an lalna rangin a sintho ei ritem a nanga. A  ne saninzokna sikin ei Reng/Pumapa a nit rang a nita. Krista chu keima neh nangma Pumapa a nit ai nang a nit. Krista chu Pumapa a ipoma a omna kipah Krista inlal ata. Jisuan Puma Puma neti pai rivan ram lut no nih, kipa rivana mi lungdo sin kan lut an ti a lei iti a nit.
Krista chu bai banga Puma ti loia Pa lungdo isina Puma iti tu hei ei nit theina rangin Kristan sual ata a ne i saninzok a nita.
KRISTA PUMAPAA INPUANGA A OMNA KIPAH KRISTA AN LAL NGAI:
Miriam hi i khok mani chu ei chunga nezek tu ai om ngai a nita. Sakhuana itam taka an oma, taksa tiang ringota an \hatna khom a lei oma. Miriam sakhuana tiviat ino nekan chu ikhok mani sakhuana a nein chu ringnun ai mang ridin ual ngai a nit.  Sum, sinthotheina, roinpuina hei ibiak khom an lei oma. Khan Krista Pumapan a ne zek bangin miriam ringnun a idik tak tak thei a nita. Krista thupek ei izom chu Pumapa a ei inpuangna a nita.
Atuna ridonna a poimo tak a chu Kristan a ne i saninzok kam, Pumapan ei inpuangsam?
Krista Inlalna chu saninringna rengram a nita. Saninringna sika Krista Pumapa a inpuang/inei/izui hi a poimo a nita. Krista saninringna sika Krista chu Pumapa a ipoma Pathian lungdo sin tu hein Krista inlalna chu an ipom indik a nita. Krista Puma ei ti theina chu ama neh rizomna tak ei nei sika a nita. Krista chu Pumapa a nita, ei Puma a nit a nanga. Sakachep \onga Puma an iti hi a lei idik tak taka. Sungkua a pa chu a Puma an ti ngaia. Sungkua donga a lu tak, a zektu tak chu a Puma an iti ngai a nita. Mizo ramah Puma zai iti ei rimingin a la ommai. Puma zai khan a lei i\hui insual a nit. An sin rang ringilin an lei iom a nit. |hatna tiang Krista Puma hin a ne \hui rang a nita. Krista Pumapa a inpuangna hi ei ramah anlal a nang chu a nita.  
Krista Pumapa nitzia lungrila a det ngit hein chu an tlirna tinreng Krista ah phut anta idik takan thil tinreng an isin phut rang alei init a nita. Tho rangdan ti rangdan rianoa a omzuak, arlak zuak, a ui luimak a zong \ummak a om ei tam ngaia. Krista inlalna ramah chu lungzingna reng reng ai om ino a nit. Krista Pumapa a nei hei chu lunginzingin an iom ngai ino a nit.
Paulan Krista lungthlungnan a ne itir ten ten a nit alei tia. Krista Pumapa a inpuang hein chu an maton intak khomse ilom takan Krista zarin an ife ngai a lei nita. Krista Pumapa a nei hei chu Pathian thu neh Pathian lungdoa rifan an sun maton an ivatin an ife ngai a nita. Eini Krista inlal rise iti tu hei, ei sin rang ei ti rang reloia a omzuak, dukana \hung maimai ngai, ridai maimai ei itam loi manih. Krista saninringtua poma Puma a nei tak hein chu i boiruak khom hong rise a lak dan thiam an ta. Election boiruak khomin sem inleng rei nonia, ommaimai nonia, tuang idiar, tum inru, neh takritain an ife rang a lei nit.
Krista Pumapa a inpuang hein chu sin an tho rang a lei nit.
KRISTA RANGA SINITHOTU AN TAMIN KRISTA AN LAL NGAI:
Lapui 100 hin “Lompumin PUMAPA sintho unla” (Serve the LORD with gladness nole Worship the LORD with gladness) a tia. Sin chu sinthona bang niloin chibai unna (worship) khom a nit sa (Work is equal to worship and service). Sap thuvarin “Work is worship” (Sinthona hi chibai unna a nit) ai ti a nit. Rammual ringain chu “Ngaituana sinithomai neh sinthona a tui chu rammuala thil ipoimo tak inika an nit” iti a nit (An active mind and Interest in your work are the two most important things in life). William Carey an “Attempt Great Things for God and Expect Great Things From God” (Pathian rangin thil iliantak sin inla Pathiana rithokin thil iliantak tung roh) a lei iti hi a dik tak tak.
Theidora ei mimal chitin lom pumin Pathian rangin sin eita, khan iamtu dangin an sin mai remai sang eita. Iamtu tin Krista ah pumka ei nita, ei sin inrual rang a lei nita. Atunlai “Globalisation” rammual a hin inrualna hin sin a thoa, MNCs (Multi National Corporations) hein inrualin irat takan sin an thoa, eini vang chu Krista ah Pumka inin ei rat tak tak rang a lei init a nita. Pol/lom angka ei sinna a hin inrualna tak ei nei a nang a. Krista anlal rangin chu a mi hein pumka an nitna an inpuang suak mai ai nang a nit. Tirton Paulan Koindang chu Krista takpum a nita, Krista a lu a nit a tia. Ei ramah hin Inpumna anlal a nang. Ei ram a hin inpumna a nang/a \ul tak taka. Mimal khom ringna, rithla neh taksa an pum a nang. Inpumna chu \hatna mel inlangtu a nit. Sap thuvarin “Beauty is in the eye of the beholder” a tia (|hatna chu a entu mit ah arngat). Rammual ringaia chu \hatna hi a entu mit izir (beauty is subjective) a nita. Khannise Pathian thu hin \hatna chu (objective) mahnia ringat a nit ai ti thlat a nit. Ringna, rithla neh taksa dam inrualna chu \hatna a nit. Nungak/nupui i\ha thu khom Thuv 30 a khan ei mu. Ei dingmun a dik photin sin ei itho rang a nit. Koindang khom inrualna inpumna tak a neia sin a tho bangin ira isuang a ta. Koindang inpum ino chu a mel ai siat a nit zela. Pol inpum ino chu a mel a siata. Khasikin ei inpumna hi thupui taka ilan/nezektu inin thiltin ei sin rang a lei nit. Tirton Paulan nupui pasal thu ilan koindang thu a sir saa. Nupui pasal chu pumka an nit. Lomnu lompa ei iti hi a \hat tak tak. Ei iloma chu ei inpumna a nit. Midangah Krista mitin lomna ei mu rang a lei nit. Khan bang inpumna tak tak ai om thei rang a lei nit. Sakachep a chu mal (friend) khom lompa antia a lei \hat ual. Dongma an iti khom dongmate (nungak) alei oma a \hat zap. Ureng ringei dil dila om a \hat.
Koindangah Krista an lalna rangin chu Pathiana ei inpumna a poimoa. Khanchu tlomna, ringaichinna, midang neh inrualna, inpumna hei hi om a ta Krista chu a inlal rang a nit.
Kristan malhei nang ni ti tang kiti a tia (Joh 15:15). Taksa tiang ringot ilua mal-cham ei riatin fela an ta rangin maritna ei nei ngai. Ki rualnu ei iti hi a \hat. |ong danga rikip mak. “Girl friend Boy friend” iti ringot a nit. Krista anlal photin chu midang tu neh ei inrualna hi a idik rang a lei nit. Miriamin inrual ei tuma ai nit taktak thei ngai ino a nit. Sungkua anrual non chu duzok a nit. Pasal som nekan Parfa ka ikeipan ki\i a ti. Sap thuvarin “Ei inang laia mal-cham i\ha chu mal-cham diktak a nit” a tia. Khanung “Mal-cham hein ni ratnona ah lung nang inkham ringot ngai maka ni ratna nang an ichok thoipui ngai” ai ti sa a nit. Khan nitak tak thei mak. Krista  anlal phot a nang.
Pathian neh ei inrualna a poimoa. Richoidom, rimaritna hei hi ei ramah anlal a nang. Krista neh inruala Pumapa diktakin ei inpuanga a nitin chu ei koindang ei ram inrual ual eita malam ei ipan thiai mai rang a nit. Krista Pumapa a nitna sikin ei ram-nam inrual ual eila chin mangme, hoi a ti, inkil khom inkil mangme. Pathian ram roinpuina ranga isin rangin Pathianin ram-namin a ne lei isiam a nit.
Krista takpum a mitin hein an lu Krista a zektu a nita iamtu tin neh pumka an nit zia an riatmaia sin an tho rualin Krista dikna felna a tlangpuitu an nit iti an irngil thlak ngai ino a nit.
KRISTA SINTHOTU HEIN IAMOMNA NEH RITHIANGNA AN NEIN KRISTA AN LAL NGAI:
A hoi rang rizulin miriam hin a tlangpuin iam omna neh rithiangna ei inol ngai a nit. Hoina rangin, ol ualna rangin dikna-felna ei inol ngai a lei nit. Krista anlal na rangin iam omna neh rithiangna ai poimo thlat a nit. Lungthlungna chu ripekna, rilanna a nit. Pathian rama ei ripekna a poimo. Ei ridin indikna hi ei risiamna a nit. Krista itu ngita diknona hei felnona hei leprukna hei a dem rang ei nit.
Rithiangna neh iamomna ei ramah anlal a nang. Krista neh ei lungrithlungna sutnok ei ti. Tirton Paulan Krista neh lungrithlungna rithokin im ne \hen thei khai ranga a lei iti a nit. Krista neh lungrithlungna hi ei ramah anlal rang a nit.
Iamtu tinin rithiangna ivonga Koindang chu ei siam rang a nita. Koindang chu Paulan Krista moi Krista tong ranga risiam \ianin a sira. Koindang khom hin rithiang thluka rivoa rirela sun nung khona Krista tong rangin ar siam mai rang a nita. Hi ranga hin nangma neh keima ei ipoimo a nita. Ruaitu hei khomin mipui dikna felnan ei  iruai rang hi a lei init a nit.
KHARNA:  
A poimo chu ei mimala Krista Pumapa a ei inpuangna, Krista ne zektu a nita idingmun khomah lunginzing iloia ilom neh ihai taka ei iding rang hi a nita. A poimo a chu Krista ne zek tu a nita iamtu hein ei sin tho risakna neh ei richoidom risakna hei hi an nita. A poimo a chu Krista ranga iam iom neh rithianga Krista sika ei tuang nuamna, ei ichan nuamna hei hi a nit.