Ringnun

Ringnun ei khualzinna (Journey into Life LINK hih CLICK inla ki thuziak en sa roh) lamtluanga ringnun itep thiama nintina ringna lekhabua ei nunchan/nunzia riziakmai hi ilom a om taktak. Raifana lomin femai ei ti!
Showing posts with label Koindang neh Khotlang. Show all posts
Showing posts with label Koindang neh Khotlang. Show all posts

Sunday, July 6, 2014

Ei Ramah Krista Inlal Riseh!

Mat 20: 20-28; 2 Kor 4: 5; 1 Pet 2: 9-10
 I-ONGNA:
Achintak, anungkhontak, isom inia Pathian sinrikhel hei inpuangsuak rangin Pathianin a ne i saninzok a nita. Tirton Paulan Efesi 2: 10 akhan Pathian kut suakhei ei nit. Krista Jisuaah khan sin i\ha tho ranga a ne isiam a nit, kha sin i\ha khah ei tho ranga a lei inrifuk pial tak a nit” a lei tia.
Ei thupui hi “Ei ramah Krista Inlal Rise” iti a nita. Kristian ram-nam ei nita ei rirelna hi Sanong hei neh ai danglam a nita. Inlalna iti khom hi Kristian ipom danin chu ai danglam a nita. Krista inlalna thu ei ngaitua zoron chu Thurchi\ha bua nu khatka ngenna hi lungrila a lang ngaia. Mat 20: 25 a hin Johana neh Jakoba nu hin a nai hei rangin Jisua ziangah reng \hungmun changtiang neh voi tianga i\hung theina a ngena. Krista inlalna ramah dongtum ei tung a hin Krista ranga ei ripekna/sinthona hi ei ngaitua ai \<l a nit.
“Jentelhei chunga roireltua an iphunhei chu an chungah an inlal tak tak ngaia, an ruaitu hei khom an chungah richam an nei tak tak ngai”. Khannise Krista Inlalna ram chu sin thopek risakna a nita (Mat 20: 25; Mk 10: 42; Lk 22: 25). Atun rineng chunga Krista an lalna rangin a sintho ei ritem a nanga. A  ne saninzokna sikin ei Reng/Pumapa a nit rang a nita. Krista chu keima neh nangma Pumapa a nit ai nang a nit. Krista chu Pumapa a ipoma a omna kipah Krista inlal ata. Jisuan Puma Puma neti pai rivan ram lut no nih, kipa rivana mi lungdo sin kan lut an ti a lei iti a nit.
Krista chu bai banga Puma ti loia Pa lungdo isina Puma iti tu hei ei nit theina rangin Kristan sual ata a ne i saninzok a nita.
KRISTA PUMAPAA INPUANGA A OMNA KIPAH KRISTA AN LAL NGAI:
Miriam hi i khok mani chu ei chunga nezek tu ai om ngai a nita. Sakhuana itam taka an oma, taksa tiang ringota an \hatna khom a lei oma. Miriam sakhuana tiviat ino nekan chu ikhok mani sakhuana a nein chu ringnun ai mang ridin ual ngai a nit.  Sum, sinthotheina, roinpuina hei ibiak khom an lei oma. Khan Krista Pumapan a ne zek bangin miriam ringnun a idik tak tak thei a nita. Krista thupek ei izom chu Pumapa a ei inpuangna a nita.
Atuna ridonna a poimo tak a chu Kristan a ne i saninzok kam, Pumapan ei inpuangsam?
Krista Inlalna chu saninringna rengram a nita. Saninringna sika Krista Pumapa a inpuang/inei/izui hi a poimo a nita. Krista saninringna sika Krista chu Pumapa a ipoma Pathian lungdo sin tu hein Krista inlalna chu an ipom indik a nita. Krista Puma ei ti theina chu ama neh rizomna tak ei nei sika a nita. Krista chu Pumapa a nita, ei Puma a nit a nanga. Sakachep \onga Puma an iti hi a lei idik tak taka. Sungkua a pa chu a Puma an ti ngaia. Sungkua donga a lu tak, a zektu tak chu a Puma an iti ngai a nita. Mizo ramah Puma zai iti ei rimingin a la ommai. Puma zai khan a lei i\hui insual a nit. An sin rang ringilin an lei iom a nit. |hatna tiang Krista Puma hin a ne \hui rang a nita. Krista Pumapa a inpuangna hi ei ramah anlal a nang chu a nita.  
Krista Pumapa nitzia lungrila a det ngit hein chu an tlirna tinreng Krista ah phut anta idik takan thil tinreng an isin phut rang alei init a nita. Tho rangdan ti rangdan rianoa a omzuak, arlak zuak, a ui luimak a zong \ummak a om ei tam ngaia. Krista inlalna ramah chu lungzingna reng reng ai om ino a nit. Krista Pumapa a nei hei chu lunginzingin an iom ngai ino a nit.
Paulan Krista lungthlungnan a ne itir ten ten a nit alei tia. Krista Pumapa a inpuang hein chu an maton intak khomse ilom takan Krista zarin an ife ngai a lei nita. Krista Pumapa a nei hei chu Pathian thu neh Pathian lungdoa rifan an sun maton an ivatin an ife ngai a nita. Eini Krista inlal rise iti tu hei, ei sin rang ei ti rang reloia a omzuak, dukana \hung maimai ngai, ridai maimai ei itam loi manih. Krista saninringtua poma Puma a nei tak hein chu i boiruak khom hong rise a lak dan thiam an ta. Election boiruak khomin sem inleng rei nonia, ommaimai nonia, tuang idiar, tum inru, neh takritain an ife rang a lei nit.
Krista Pumapa a inpuang hein chu sin an tho rang a lei nit.
KRISTA RANGA SINITHOTU AN TAMIN KRISTA AN LAL NGAI:
Lapui 100 hin “Lompumin PUMAPA sintho unla” (Serve the LORD with gladness nole Worship the LORD with gladness) a tia. Sin chu sinthona bang niloin chibai unna (worship) khom a nit sa (Work is equal to worship and service). Sap thuvarin “Work is worship” (Sinthona hi chibai unna a nit) ai ti a nit. Rammual ringain chu “Ngaituana sinithomai neh sinthona a tui chu rammuala thil ipoimo tak inika an nit” iti a nit (An active mind and Interest in your work are the two most important things in life). William Carey an “Attempt Great Things for God and Expect Great Things From God” (Pathian rangin thil iliantak sin inla Pathiana rithokin thil iliantak tung roh) a lei iti hi a dik tak tak.
Theidora ei mimal chitin lom pumin Pathian rangin sin eita, khan iamtu dangin an sin mai remai sang eita. Iamtu tin Krista ah pumka ei nita, ei sin inrual rang a lei nita. Atunlai “Globalisation” rammual a hin inrualna hin sin a thoa, MNCs (Multi National Corporations) hein inrualin irat takan sin an thoa, eini vang chu Krista ah Pumka inin ei rat tak tak rang a lei init a nita. Pol/lom angka ei sinna a hin inrualna tak ei nei a nang a. Krista anlal rangin chu a mi hein pumka an nitna an inpuang suak mai ai nang a nit. Tirton Paulan Koindang chu Krista takpum a nita, Krista a lu a nit a tia. Ei ramah hin Inpumna anlal a nang. Ei ram a hin inpumna a nang/a \ul tak taka. Mimal khom ringna, rithla neh taksa an pum a nang. Inpumna chu \hatna mel inlangtu a nit. Sap thuvarin “Beauty is in the eye of the beholder” a tia (|hatna chu a entu mit ah arngat). Rammual ringaia chu \hatna hi a entu mit izir (beauty is subjective) a nita. Khannise Pathian thu hin \hatna chu (objective) mahnia ringat a nit ai ti thlat a nit. Ringna, rithla neh taksa dam inrualna chu \hatna a nit. Nungak/nupui i\ha thu khom Thuv 30 a khan ei mu. Ei dingmun a dik photin sin ei itho rang a nit. Koindang khom inrualna inpumna tak a neia sin a tho bangin ira isuang a ta. Koindang inpum ino chu a mel ai siat a nit zela. Pol inpum ino chu a mel a siata. Khasikin ei inpumna hi thupui taka ilan/nezektu inin thiltin ei sin rang a lei nit. Tirton Paulan nupui pasal thu ilan koindang thu a sir saa. Nupui pasal chu pumka an nit. Lomnu lompa ei iti hi a \hat tak tak. Ei iloma chu ei inpumna a nit. Midangah Krista mitin lomna ei mu rang a lei nit. Khan bang inpumna tak tak ai om thei rang a lei nit. Sakachep a chu mal (friend) khom lompa antia a lei \hat ual. Dongma an iti khom dongmate (nungak) alei oma a \hat zap. Ureng ringei dil dila om a \hat.
Koindangah Krista an lalna rangin chu Pathiana ei inpumna a poimoa. Khanchu tlomna, ringaichinna, midang neh inrualna, inpumna hei hi om a ta Krista chu a inlal rang a nit.
Kristan malhei nang ni ti tang kiti a tia (Joh 15:15). Taksa tiang ringot ilua mal-cham ei riatin fela an ta rangin maritna ei nei ngai. Ki rualnu ei iti hi a \hat. |ong danga rikip mak. “Girl friend Boy friend” iti ringot a nit. Krista anlal photin chu midang tu neh ei inrualna hi a idik rang a lei nit. Miriamin inrual ei tuma ai nit taktak thei ngai ino a nit. Sungkua anrual non chu duzok a nit. Pasal som nekan Parfa ka ikeipan ki\i a ti. Sap thuvarin “Ei inang laia mal-cham i\ha chu mal-cham diktak a nit” a tia. Khanung “Mal-cham hein ni ratnona ah lung nang inkham ringot ngai maka ni ratna nang an ichok thoipui ngai” ai ti sa a nit. Khan nitak tak thei mak. Krista  anlal phot a nang.
Pathian neh ei inrualna a poimoa. Richoidom, rimaritna hei hi ei ramah anlal a nang. Krista neh inruala Pumapa diktakin ei inpuanga a nitin chu ei koindang ei ram inrual ual eita malam ei ipan thiai mai rang a nit. Krista Pumapa a nitna sikin ei ram-nam inrual ual eila chin mangme, hoi a ti, inkil khom inkil mangme. Pathian ram roinpuina ranga isin rangin Pathianin ram-namin a ne lei isiam a nit.
Krista takpum a mitin hein an lu Krista a zektu a nita iamtu tin neh pumka an nit zia an riatmaia sin an tho rualin Krista dikna felna a tlangpuitu an nit iti an irngil thlak ngai ino a nit.
KRISTA SINTHOTU HEIN IAMOMNA NEH RITHIANGNA AN NEIN KRISTA AN LAL NGAI:
A hoi rang rizulin miriam hin a tlangpuin iam omna neh rithiangna ei inol ngai a nit. Hoina rangin, ol ualna rangin dikna-felna ei inol ngai a lei nit. Krista anlal na rangin iam omna neh rithiangna ai poimo thlat a nit. Lungthlungna chu ripekna, rilanna a nit. Pathian rama ei ripekna a poimo. Ei ridin indikna hi ei risiamna a nit. Krista itu ngita diknona hei felnona hei leprukna hei a dem rang ei nit.
Rithiangna neh iamomna ei ramah anlal a nang. Krista neh ei lungrithlungna sutnok ei ti. Tirton Paulan Krista neh lungrithlungna rithokin im ne \hen thei khai ranga a lei iti a nit. Krista neh lungrithlungna hi ei ramah anlal rang a nit.
Iamtu tinin rithiangna ivonga Koindang chu ei siam rang a nita. Koindang chu Paulan Krista moi Krista tong ranga risiam \ianin a sira. Koindang khom hin rithiang thluka rivoa rirela sun nung khona Krista tong rangin ar siam mai rang a nita. Hi ranga hin nangma neh keima ei ipoimo a nita. Ruaitu hei khomin mipui dikna felnan ei  iruai rang hi a lei init a nit.
KHARNA:  
A poimo chu ei mimala Krista Pumapa a ei inpuangna, Krista ne zektu a nita idingmun khomah lunginzing iloia ilom neh ihai taka ei iding rang hi a nita. A poimo a chu Krista ne zek tu a nita iamtu hein ei sin tho risakna neh ei richoidom risakna hei hi an nita. A poimo a chu Krista ranga iam iom neh rithianga Krista sika ei tuang nuamna, ei ichan nuamna hei hi a nit. 

Thursday, July 3, 2014

Lamtinrenga Mafonna

   
Thiamna chu lamtinrenga mafonna (Education is an all round Development) a nita; thiamna chu zalenna  khom a nit (Education is liberation). Sumpuan inei ringot nimak, idam ihartot khom nimak, ithiam ivar ringot khom nimak. Ei thupui hi ramual tiang ringot khoma sutin lamtinrenga idingindetna/idingsuakna a nit. Thiamna chu mafonna arphutna a nit. Jisua chu saninzoktu a nita (Gal 1: 4). Pathianin mafon nget rangin a ne isiam a lei nit. Krista Saninringna chu ei riphutna rang a nita, hin tak ata mafon hi ei thupui a nit. Krista saninringna dong hein koindang  khotlang an isiama chu ei thupui ne iphut a nit (Ef 4: 11-16). Mafonna chu zalenna a nita. Zalenna chu rithla, lungril ngaituana zalenna, limna lomna a nita. Hi zalenna hin thiltinreng a nit rang lam takan a insin ngai a nita. Zalenna chu ihoia sin itho mai rang ei nit (Gal 5: 1). Mimal rangin \hatvurna a nit rualin khotlang ram-nam rang khomin \hatvurna a nit ngai. Mafonna chu rithla, ringna neh taksa ihuap a nit (Joshua 1: 8; Prov. 4: 13). Krista unlianna rizul hi ei thupui ne iphut a nita. Ei mimal in ma ei fon rualin koindang ei nitna khoma hin ei puithling rang a nit. Efesi a hin iamtu lei ife tak murdi chu koindang an nita puithling lam ipanmai rang ei nit thu hi Paulan ai uar a nit. Koindang chu Krista takpum, Krista chu a lu a nit. Koindang chu in a nita, Krista chu a kila lung kamiom a nit. Koindang chu imoi a nita Krista chu a pasal a nit. 
            Lamtinrenga mafonna lampui ei ro theina rangin chu Kristaa rithluk kristian vanglai a \ula. Krista ei angna chu ei thuarna a nit. Sanong neh atunlai ramual angkana mahni rang bang insap ngai nimang me. Krista sik ringotin ei itlom ei idik thei rang a nit. Hun ingkam ei ifepui. Ei mun ingkam ei ifepui. “Thing tui ila” iti  neh “Tui mei iton” iti hei chu ei nintin sin poimo a nita. “Tui-mei” neh “Thing-tui” hei hin ei sakhuana ahin riseirua itamtaka an nepek. “Ringna thing dailim nuaia khan nen ringam sa roh O Rengpa” iti neh “Tui rihal hei ka ngan chu ringna tui kuang ata a thlongin peng kiti va in rise” iti lahei ei sak ngaia. Taksa tiang tak khom thing-lung-par, tuikuang neh tuidung hei ei ihoi ei enkol ei siamin\hat a nang. Ei thu neh la, ei ram-nam neh ei khotlang reng reng khom hi rienfiang eila, puithlingna lam ei ro ai \ul taktak tak a nit.
            Sorkar tiang democracy rirelna chu ei mafonna a nita. Iamtu rangin mimal tin puithiam nitna (1 Pet 2: 4-10) hi mafonna lampui chu a nit. Ei mimal kristian ringnun hin sin a tho thei ok. Ei koindang hi a poimo. Efesi khom hi inrualna, inpumna neh puithlingna thu a nit. Dikna felna a sinsuak rang hei ei nita. Koindang Bial Presbytery neh Synod a hin ei rirelna hei hi a felfai a nanga. Vanglaihei, pahei neh nuhei  ei richoidom chit a nang. Ei risoizoina (discipline) a \hat a nang. Sungkua maicham a \hat a nang. Sin ingik ngai nimak. Sin hi imarita a hoi a nit iti ei riat ei ritem a nang. Sorkar tiang “globalization” ramual a nit taka, ramual a china lamtin rengah sin ei tho itlang tak. Atun mobile neh internet rammual ahin riria ripo a ol taktak tak. Thil i\ha ei iriat intam hin inruala rirela isin tak tak rangin ane iphut a nit. Iamna tiang  \hurchi \ha inpuangmai rang ei nit. Ei \ong\aina hi min annemamo (1 Tim 2: 1-4). Mitin saninring rang Pathianin a nuam. Mitin Pathian khatka bang a nit. Ei Pathian hi sanong hei rang khomin Pathian a nit. Ei thurchi \ha fesuak puina hi ei ngaitua ok nang a ti.
            Ei ram sung khua neh koindang tin ei tlira; sungkua neh mimal tin a bikin vanglai hei hin lamtinrenga mafon rangin chu Kristianna hi ataka itu taktak ei \ul ei riata. Taksa tiang tak khom ei ar ual, ei ri-ong ual, ei inrel ual, ei takritai ual, ei inrual ual anang ei iti thei a nit.

Monday, September 19, 2011

Tanginrual Koindang neh Khotlang!

(Rom 15: 5-6; Ef 4: 16; Fil 2: 1-3; Heb 10: 24-25)

|anginrual chu Sap \ongin “Concerted Effort” a nita. Rimun, lunginrual neh ringei a \anginrual chu i-oltaka lothlukna a nit. Khan rimunnona, lunginrualnona neh ringeinona dingmun khomah \ulna sika \anginrual a poimo. Hi hih Sap \onga “Diplomacy” chu a nit. “Diplomacy” chu karvanah danglamna tam khomseh \ulna sika rirethiama sin inrual a nit. Rirethiam rangin ei nitna ririanfela rihamrisaka danglamna tam kara ripona siam a \ul. Ei \hatna neh \hatzoinona riria rihamrisaka-ripomrisak bangin ei \anginrual thei.


Ei richang ringat a hin iamtu hei chu koindang neh khotlang ah ei \anginrual rang a nit iti thu ei mu.

Koindang neh Khotlang |anginrual chu Mairikel Angka a Nit: Biate Thuvarin “Eini chu mairikel ei nit” a tia. Rua reng reng rineng ril tianga rizung inzar thiaimain chi an ipung intam ual ngai a nita, an chi pungnaah an rizommaina chu a langsuak ngai. Koindang neh khotlang \anginrual chu mairikel angka a nit. Rammual pumpuia koindangin \anginrualna thupui hi i\hatakan ei i-uarin ei imang suak inlian thiaimai a nit. Zia danglamna chu inei main rizomkhomin Thurchi |ha sinah ei i\anginrual ual thiaimai a nit. Koindang lu Krista a nit sikin a sinnah khom \anginrualin a fe rang a nit iti rianfelin danglamna itam karah koindang chu inpumin ai om a nit. Ei ni hei hi midem irat ei nit. Bul-bal sut iloia midem idikmak. Ei idem itamtaka hein anne \hatna atam. Roman Catholic khom arsiam in\hat taka, atunlaia an koindanga harna ei ipophak ino a tam. Baibil rilfiana tiang anne \hatna atam. Koindang inpumna tiang ei fe thiaimai rang a nit. Ei miriam nitna zia hin koindang fe thiaimanaah anen chai viat rang nithlakmak.

Koindang neh Khotlang |anginrual chu Mitin Zokna a Nit! "Tui rilom mei rilom arat" itia nupang naipang iti idikmak. Nupang naipang hei hi koindang neh khotlang idingsuakna kipah an \angna chin ual thlak ngai mak iti hih ihaih rual iloin Baibil, koindang thurchia (history) neh rammual thurchiah (history) ei mu thei. Vanglai hun hi Pathian roinpuina inlangsuakna hun i\hatak a nit. Atunlai rammual hi vanglai kum somnika neh somthumka ringaka kara hein i\hatakan “technology” neh “management” tiang ansiam in\hat. Pathian Thu chu mitin zokna rang neh mitinin mahni phutok chita Pathian roinpuina an inlangsuakna rang a nit. I-ringaidan khomin Pathian lungdo chu a khap rang nithlak mak. Thilsiam tin hei khom koindang neh khotlang mafonna ah rangtum an neisa rang a nit. |anginrual neh huaprikipa sinthona chu \hatvur dong inrualna a nit.

Koindang neh Khotlang |anginrual chu Richoidoma Rithorrisakna Mun: Eini chu cha-cha, nizoi rek atima, khangkan chungkan niti ni thoa iti rat ei nit. A ang d>n rang khom khuai iva ben dip i anga ei ind^i dip atam ngai. Thok-thok itia richoidoma rithorrisakin rammual hi a lei idingsuak a nit. Mi’n thok thok an ti laia nizoi rek atima titu chu a kumkhua bu\hing-an\hing irin ngai neh thumun a nit. Thok thok rammual a nit ualual thiaimai. “Tho lei inding titak rei u” thupui ichoi koindang neh khotlang bang ilomin fan an ti.

Koindang neh Khotlang |anginrual chu Sinratna: Mumal iboi malkhat (individualism) thupui lianna khotlang, koindang chu \anginrual bangin sin rat a ti. Ei khotlanga sorkar department mumal iboi tinhei hi mipui \anginruala vonginfel bangin sin an irat rang a nit.

Kaikhomna: Masatakah, sin inrizoi itumin chu danglamna itam karah khom ririatthiamna nein an \anginrual ngai. Aniknah, mairikel chu a huap chin khomse ribitin adet ngai. Koindang neh khotlang chu ingkan chin khomse ringumin a det nget rang a nita, ^nderin chu a nitna ai po zoi ino a nit. Athumnah, huaprikip nole huapzoi rirelna chu dam inruala \hatvurna rikip kiltin-muntina dongna a nit. Alinah, thafan risakna boina munah lothlukna tam thei ngai mak. Anungkhontakah, kiltin-muntina mumal boina chu kiltin muntina \anginruala sininrual bangin idik thei a ti.